.png)
Stres oksydacyjny to ukryty wróg organizmu. Niestety niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę. Czym jest stres oksydacyjny, który jest nazywany również stresem tlenowym? Jak dochodzi do stresu oksydacyjnego? Jakie są objawy tego procesu oraz skutki dla naszego organizmu? Czy istnieją sposoby, by mu przeciwdziałać? Co obniża stres oksydacyjny?
- Co to jest stres oksydacyjny?
- Stres oksydacyjny – objawy
- Stres oksydacyjny – skutki
- Co obniża stres oksydacyjny?
Co to jest stres oksydacyjny?
Stres oksydacyjny czy też stres tlenowy jest procesem biologicznym. To nic innego jak zakłócenie równowagi pomiędzy wolnymi rodnikami (utleniaczami) a antyoksydantami (przeciwutleniaczami).
Jak dochodzi do stresu oksydacyjnego? W normalnych warunkach organizm jest w stanie radzić sobie z pewnym poziomem reaktywnych form tlenu za sprawą układu antyoksydacyjnego, który zawiera enzymy i inne substancje neutralizujące wolne rodniki. Jednakże w przypadku nadmiernego narażenia na czynniki stresogenne, układ antyoksydacyjny może być przytłoczony, co prowadzi do zaburzenia równowagi pomiędzy wolnymi rodnikami a mechanizmami obronnymi organizmu.
Do powstania wolnych rodników dochodzi podczas różnych procesów metabolicznych w organizmie (np. oddychanie komórkowe lub trawienie), jak również w wyniku stanów zapalnych. Przyczyniają się do tego także czynniki zewnętrzne. Wolne rodniki powstają m.in. na skutek:
- nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV,
- zanieczyszczenia środowiska,
- stresu,
- stosowania różnego rodzaju używek (np. palenia papierosów, picia alkoholu),
- zażywania niektórych leków (np. antydepresyjnych lub sterydów),
- źle zbilansowanej diety, w której przeważa „śmieciowe”, wysoko przetworzone, często smażone jedzenie.
W kontrze do wolnych rodników stoją antyoksydanty lub inaczej polifenole. To właśnie one hamują powstawanie wspomnianych wyżej utleniaczy. Znakomity źródłem antyoksydantów są owoce i warzywa. Silne właściwości antyoksydacyjne wykazują witaminy: A, C, czy E oraz karotenoidy (występują w zielonych, żółtych, pomarańczowych owocach i warzywach) i flawonoidy (występują w owocach, warzywach, orzechach, roślinach strączkowych, czerwonym winie, kawie). Przeciwutleniacze produkuje również nasz organizm. Nie mniej jednak o wiele lepszym rozwiązaniem w tym przypadku będzie odpowiednio zbilansowana dieta bogata w wyżej wymienione warzywa i owoce.
Stres oksydacyjny – objawy
Skoro wiadomo, co powoduje stres oksydacyjny, warto poznać objawy, które mogą wystąpić na skutek zakłócenia równowagi pomiędzy wspomnianymi wolnymi rodnikami a przeciwutleniaczami.
Objawy stresu oksydacyjnego to przede wszystkim:
- stany zapalne, w wyniku których może dochodzić do uszkodzenia komórek (w tym białek i DNA),
- osłabienie, złe samopoczucie, zmęczenie
- bóle mięśni i głowy
- problemy z trawieniem
- wysypka
- zaparcia
- zmarszczki, przebarwienia, utrata elastyczności skóry – na skutek przyspieszonego w wyniku stresu oksydacyjnego procesu starzenia się skóry
Stres oksydacyjny – skutki
Skutki stresu oksydacyjnego mogą nieść za sobą poważne konsekwencje dla naszego zdrowia. Stres oksydacyjny może przyspieszyć procesu starzenia się organizmu, co może mieć wpływ m.in. na skórę (zmarszczki, przebarwienia, utrata elastyczności), stawy, naczynia krwionośne. Szczególnie istotny jest układ sercowo-naczyniowy, ponieważ uszkodzenia komórek śródbłonka naczyń krwionośnych mogą prowadzić do powstania blaszek miażdżycowych. W konsekwencji zwiększa to ryzyko występowania chorób serca, nadciśnienia tętniczego czy udarów mózgu.
Stres oksydacyjny może negatywnie wpływać na pracę systemu nerwowego. Skutkiem tego mogą być różne choroby neurodegeneracyjne (np. choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona). Stres tlenowy może również odbić się na odporności organizmu. Chodzi przede wszystkim o osłabienie zdolności do zwalczania różnego rodzaju infekcji i patogenów. Uszkodzenia komórek immunologicznych mogą powodować niewłaściwą odpowiedź odpornościową i predysponować organizm do występowania infekcji oraz chorób autoimmunologicznych.
Co obniża stres oksydacyjny?
Zdrowa, odpowiednio zbilansowana dieta. Jeśli do tej pory nie przywiązywaliśmy uwagi do tego, co jemy, warto to zmienić. Zmiana nawyków żywieniowych to podstawa do zachowania zdrowia i zarazem odpowiedź na pytanie „co obniża stres oksydacyjny?”. Należy więc zadbać o zdrową i zbilansowaną dietę, która będzie bogata w warzywa i owoce, zawierające antyoksydanty, czyli wspomniane m.in. witaminy A, C, E. Pomagają one, podobnie jak niektóre minerały (cynk, mangan, miedź, selen) w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym.
Czytaj również: Naturalne źródła witaminy C
Sport i regularna aktywność fizyczna. Ruch pomaga poprawić nie tylko kondycję fizyczną i sylwetkę. Regularne ćwiczenia mają pozytywny wpływ na pracę układu krążenia. Aktywność fizyczna może również stymulować produkcję enzymów antyoksydacyjnych, które pomagają w ochronie komórek przed uszkodzeniem.
Unikanie używek. Zmiana nawyków żywieniowych idzie w parze ze zmianą dotyczącą stosowania używek. Palenie papierosów oraz spożywanie alkoholu przyczyniają się do powstawania wolnych rodników tlenowych. Jak więc uniknąć stresu oksydacyjnego? Odpowiedź jest prosta: zrezygnować z używek.
Unikanie sytuacji stresowych. Łatwo powiedzieć, trudniej zrobić. Stres towarzyszy nam na co dzień i może prowadzić do nasilenia produkcji wolnych rodników. Praktyki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga czy oddychanie głębokie, mogą pomóc w redukcji poziomu stresu i ochronie organizmu przed stresem oksydacyjnym.
Sen. Odpowiednia ilość snu sprzyja sprawniejszej regeneracji organizmu. Podczas snu organizm naprawia uszkodzone komórki i usuwa toksyny, co może pomóc w obniżeniu stresu oksydacyjnego.
Suplementacja: Kiedy dieta okazuje się niewystarczająca, dobrym rozwiązaniem będą suplementy. To znakomite dodatki do zróżnicowanego odżywiania, które pomagają uzupełnić dietę o istotne dla nas składniki. Warto więc sięgnąć po preparaty z witaminami i minerałami wspierającymi w ochronie komórek przed stresem, czyli witaminy A, C, E oraz cynk, mangan, miedź i selen.
